L’Internationale

Wat: L'Internationale is een Europees samenwerkingsverbond van musea, kunstorganisaties en universiteiten, opgericht in 2009. De naam komt van de titel van het 19e-eeuwse arbeiderslied geschreven door Eugène Pottier.

Waarom: L'Internationale werd opgericht als alternatief model voor globaliserende kunstinstellingen die de structuren van multinationale machten en hun gecentraliseerde kennisverspreiding imiteren. We geloven in de kracht van kunst als platform voor discussie over een vernieuwd sociaal contract. Daarom pleiten we voor een nieuw internationalistisch erfgoedmodel dat zich verzet tegen exclusiviteit en de nadruk legt op gemeenschappelijk erfgoed. Dat gebeurt door onderling verbonden archieven en benaderingen geleid door constituenten, wat individuele en collectieve emancipatie bevordert.

Wie: In de huidige opzet komen in L'Internationale zeven grote Europese kunstinstellingen samen: MSU (Zagreb, Kroatië); Museo Reina Sofía (Madrid, Spanje); MACBA (Barcelona, Spanje); M HKA (Antwerpen, België); MSN (Warschau, Polen); Salt (Istanbul, Turkije); Van Abbemuseum (Eindhoven, Nederland). Zij zijn verbonden met het Institute of Radical Imagination (Napels, Italië), tranzit.ro (Boekarest, Cluj en Iași, Roemenië), en VCRC (Kiev, Oekraïne). L'Internationale heeft drie academische partners: HDK-Valand (Göteborg, Zweden), NCAD (Dublin, Ierland) en ZRC SAZU (Ljubljana, Slovenië). De drie aangesloten organisaties zijn: IMMA (Dublin, Ierland), MG+MSUM (Ljubljana, Slovenië) en WIELS (Vorst, België).

Hoe: De belangrijkste financier van L'Internationale is het programma Creatief Europa van de Europese Unie. Het huidige door de EU gefinancierde programma, ‘Museum of the Commons‘, loopt van februari 2023 tot december 2026. Hiervoor is een subsidie van €2 miljoen beschikbaar, een bedrag dat wordt verdubbeld door de programmapartners. De samenwerking verloopt op verschillende gebieden, zoals programmering (tentoonstellingen, seminars, scholen, residenties, publieke programma's), onderzoek en publicatie (via L'Internationale Online) en communicatie.

Museum of the Commons

Dit is het vierde samenwerkingsproject onder leiding van L'Internationale. Het richt zich op de thema's klimaat, translokale samenwerking en artistieke strategieën voor genezing en herstel. ‘Museum of the Commons‘ verweeft drie elkaar kruisende thematische lijnen. Die lijnen komen overeen met de belangrijkste uitdagingen waar hedendaagse samenlevingen voor staan:

De ‘Klimaat’-lijn behandelt kwesties rondom de huidige planetaire klimaatcrisis en de duurzaamheid van institutionele, artistieke en culturele praktijken en processen. Ook richt het zich op de noodzaak om onze politiek, samenlevingen, culturen en levenswijzen op meer ecologische manieren te veranderen.

De lijn ‘Gesitueerde Organisaties’ onderzoekt de rol van musea en kunstorganisaties als spelers in complexe sociale netwerken en ecosystemen. Het doel is nieuwe manieren te vinden om instellingen te democratiseren en ze opener, inclusiever en nuttiger te maken.

De laatste lijn, ‘Verleden in het Heden’, is gericht op de wezenlijke rol die onze lokale en gedeelde geschiedenissen spelen in de vorming van hedendaagse identiteiten, politiek, samenlevingen en culturen. Het onderzoekt de aanhoudende en langdurige impact van historisch en huidig milieugerelateerd en koloniaal geweld. Zo wil de confederatie kunst en cultuur inzetten als strategische middelen in processen van genezing, wederopbouw en herstel van aangerichte schade.

Deze inhoudelijke lijnen worden uitgerold via verschillende activiteiten, zoals op scholen, en in seminars, residenties, publieke programma's en tentoonstellingen. Voor alle onderdelen vinden elke twee maanden online bijeenkomsten plaats. Daarnaast beslist een redactieraad over de inhoud en richting van L’Internationale Online, en is er een zichtbaarheidsgroep die een communicatieplan voor het netwerk opstelt en uitvoert.

Bestuur: Het Museum of the Commons heeft een Projectraad die bestaat uit vertegenwoordigers van elk van de instellingen, de hoofdredacteur/verantwoordelijke voor onderzoek en de projectleider. Het bestuur komt maandelijks samen en wordt voorgezeten door de projectleiders.

Projectleiders: Magda Lipska, Bogna Stefańska

Projectraad: Nick Aikens (LI/HDK-Valand), Manuel Borja-Villel (LIA), Vasyl Cherepanyn (VCRC), Fatma Çolakoğlu (Salt), Charles Esche (VAM), Annie Fletcher (IMMA), Sabel Gavaldon (MACBA), Sarah Glennie (NCAD), Magda Lipska (LI/MSN), Nav Haq (M HKA), Joanna Mytkowska (MSN), Martin Pogačar (ZRC SAZU), Gabriella Riccio (IRI), Manuel Segade (MNCARS), Bogna Stefańska (LI/MSN), Raluca Voinea (tranzit.ro), Martina Vovk (MG+MSUM), Mick Wilson (HDK-Valand)

Het verhaal van L'Internationale

L'Internationale werd opgericht in 2009. De oprichters waren de Moderna Galerija, Ljubljana; de Július Koller Society, Bratislava; het Museu d'Art Contemporani de Barcelona, MACBA, Barcelona, het Van Abbemuseum, Eindhoven; en het Museum van Hedendaagse Kunst, Antwerpen. Het oorspronkelijke doel van het netwerk was het opzetten van een nieuwe, trans-institutionele organisatie van vijf Europese musea en archieven. Het initiatief werd gezien als een langetermijnsamenwerking, gebaseerd op gezamenlijk gebruik van de collecties en archieven van de partners. Een van de doelen was het uitdagen van de gebruikelijke master narratives over kunst en het onderzoeken van lokale vergelijkingen en verschillen. In plaats van de wereldwijde, hegemonische ambities van de grootste hedendaagse kunstinstellingen, stelde L'internationale juist samenwerking voor. Samenwerking tussen verschillende musea, elk met een eigen specifieke geschiedenis en collectie, als een manier om transnationale, meervoudige culturele verhalen te stimuleren. De eerste stap in deze langdurige samenwerking was het tweejarige project ‘1957–1986. Art from the Decline of Modernism to the Rise of Globalisation’, dat liep van oktober 2010 tot oktober 2012.

Het tweede programma, ‘The Uses of Art’ (UoA), stelt nieuwe interpretaties van de Europese kunstgeschiedenis voor aan het bredere publiek. De partners voor dit programma waren de Moderna Galerija, Ljubljana; het Museu d'Art Contemporani de Barcelona, MACBA, Barcelona; het Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid; het Van Abbemuseum, Eindhoven; het Museum van Hedendaagse Kunst, Antwerpen; SALT, Istanbul en het Middlesbrough Institute of Modern Art (mima). Twee academische partners – de LJMU School of Art and Design, Liverpool en de School of Arts van University College Gent KASK – sloten zich aan bij de confederatie. ‘The Uses of Art’ programma was ook het startpunt van L’Internationale Online, onder leiding van hoofdredacteur Nataša Petrešin-Bachelez. Het programma, dat liep van 2013 tot 2017, was verankerd in de lange geschiedenis van de burgermaatschappij, die teruggaat tot de burgerrevoluties van 1848, via oorlogen en sociale veranderingen tot de revoluties van 1989, en vervolgens tot de huidige economische crises.

Het derde door de EU gefinancierde programma, ‘Our Many Europes’ (OME), liep van 2018 tot 2022. De partners in dit project waren de Moderna Galerija, Ljubljana; het Museu d'Art Contemporani de Barcelona, MACBA, Barcelona; het Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madrid; het Van Abbemuseum, Eindhoven; het Museum van Hedendaagse Kunst, SALT, Istanbul; Antwerpen en het Museum of Modern Art, Warschau. De academische partners waren HDK-Valand (gastbasis van L’Internationale Online) en NCAD Dublin. OME concentreerde zich op de jaren 1990: het decennium waarin het hedendaagse Europa werd geboren. Het programma had als doel dit decennium, zo cruciaal voor kunst en de samenleving, te verkennen en tegelijkertijd nieuwe museale strategieën in te voeren. In deze strategieën worden constituenten beschouwd als actieve deelnemers en betrokkenen in een diverse, pluriforme samenleving. Corina Oprea was hoofdredacteur van L’Internationale Online tijdens het OME-project.

In 2020 vormde L'Internationale een onafhankelijke vereniging in België en werd daarmee een juridische entiteit. Het doel: het ondersteunen van onderzoeks- en programmeringsinitiatieven naast de hoofdprojecten die door de EU worden gefinancierd. In 2021 lanceerde L'Internationale het Democracy Pavilion. Dit paviljoen begon als een internationale conferentie in Ljubljana van 9 tot en met 11 maart 2022, georganiseerd door L'Internationale in samenwerking met ZRC SAZU. De eerste plannen voor het Democratiepaviljoen werden eind 2021 opgesteld. De grootschalige invasie van Oekraïne door het Russische leger in februari 2022 leidde er echter toe dat het platform werd gebruikt om solidariteit te betuigen met het Oekraïense volk en de militaire invasie, die het leven van miljoenen burgers trof, te veroordelen. Het Democratiepaviljoen voor Europa is onderdeel van The European Pavilion – een initiatief van de European Cultural Foundation. Die stichting heeft als doel het ondersteunen en bevorderen van artistieke projecten die wenselijke en duurzame toekomsten voor Europa verbeelden. The European Pavilion is een initiatief van de in Amsterdam gevestigde European Cultural Foundation en wordt ontwikkeld in samenwerking met de Camargo Foundation, de Kultura Nova Foundation en Fondazione CRT.

Met de lancering van het project ‘Museum of the Commons’ in 2022 onderging L'Internationale de meest ingrijpende ontwikkeling. Het verbond groeide uit tot veertien partners en twee aangesloten partners. Ook werd een nieuwe inhoudelijke aanpak ingevoerd door middel van de bijeenkomsten, evenals een nieuwe bestuursstructuur.

L’Internationale Online

Wat: Sinds 2013 is L'Internationale Online het gemeenschappelijke platform voor onderzoek, debat en communicatie voor het verbond. L'Internationale Online is een plek waar in opdracht geschreven teksten, onderzoek en artistieke projecten samenkomen met de activiteiten, collecties en archieven van de deelnemende instellingen. Het omvat een groeiende bibliotheek van publicaties, geproduceerd door het platform en de partnerinstellingen, die beschikbaar zijn om te downloaden. L’Internationale Online is ook een platform waarop het netwerk verklaringen en opiniestukken kan publiceren over actuele, culturele en politieke debatten.

Waarom: L'Internationale Online is een platform dat wordt gedeeld door de partners van de confederatie. Het is een plek waar zowel verschillen als overeenkomsten zichtbaar worden en waar ruimte is voor debat. Het benadert publiceren als een doorlopende dialoog met de verschillende activiteiten van L'Internationale.

Hoe: De redactieraad geeft, in samenspraak met collega's in het netwerk, opdracht voor bijdragen aan het platform. Op dit moment worden deze bijdragen ondergebracht binnen de drie inhoudelijke lijnen van het ‘Museum of the Commons’ project: ‘Klimaat’, ‘Gesitueerde Organisaties’ en ‘Verleden in het Heden’. Die lijnen verschijnen als tags in de artikelen. Het platform bevat ook bijdragen vanuit het netwerk zelf.

Colofon

Redactieraad:
Nick Aikens, María Berríos, Sara Buraya Boned, Fran MM Cabeza de Vaca, Lama El Khatib, Charles Esche, Annie Fletcher, Sabel Gavaldon, Jasna Jakšić, Christina Kennedy, Cathryn Klasto, Helena Kritis, Magda Lipska, Bojana Piškur, Martin Pogačar, Ovidiu Țichindeleanu, Ezgi Yurteri, Yolande Zola Zoli van der Heide

Hoofdredacteur/verantwoordelijke voor onderzoek:
Nick Aikens

Assistent hoofdredacteur:
Tove Posselt, Anna Granqvist

Copyeditors:
Rebecca Bligh, Hannah Gregory, Janine Armin

Grafisch ontwerp:
Anja Groten

Websiteontwikkeling:
Joel Galvez

Toegankelijkheid en website-ecologie:
Karl Moubarak

Lettertype:
AUTHENTIC Sans Pro

Ecologie consultants:
Digital Ecology Institute

Algemeen coördinator:
HDK-Valand (Gothenburg University)

Projectleider:
L'Internationale

Financiering:
Gefinancierd door de Europese Unie. De hier geuite ideeën en meningen komen echter uitsluitend voor rekening van de auteur(s) en geven niet noodzakelijkerwijs die van de Europese Unie of het Europese Uitvoerende Agentschap onderwijs en cultuur (EACEA) weer. Noch de Europese Unie, noch het EACEA kan ervoor aansprakelijk worden gesteld.